EN
İçindekiler
Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid -19 hastalığının Dünya Sağlık Örgütü tarafından 2020 Mart ayında pandemi olarak kabul edilmesinden sonra devletimizde önlemleri sıkılaştırdı. Korona virüs sonrası devletimizin aldığı önlemler her geçen gün farklılaşırken bu önlemlerden bir tanesi de sokağa çıkma yasağı zorunluluğu getirilmesi şeklinde olmuştur. İç İşleri Bakanlığı’nın açıklamalarına istinaden belirli gün ve saatlerde sokağa çıkma yasağı kısıtlaması gündeme gelirken valilikler ve kaymakamlıklarca da yapılan bildirimlerle de maske takma zorunluluğu ve sokağa çıkma yasağı olduğu vatandaşlara bildirilmiştir.
Süreç içinde alınan yasal ve idari önlemlere karşın; sokağa çıkma yasağını ihlalleri medyada veya digital ortamda fazlaca karşımıza çıkmıştır.
Ancak vatandaşlardan yana büromuza gelen geri dönüşlerde, kesilen cezaların keyfiliği ve yetkili makamlarca kesilmediği konusunda çokça şikayet ve iptal talebi söz konusu olmuştur. Yapılan başvurular incelendiğinde, ceza kesilen ilin belli semt veya mahallelerindeki polis ekiplerinin ceza uygulaması yapılmasının gerektiği yerde uyarıda bulunduğu, kimi zaman ise uyarıda bulunmaksızın doğrudan tutanak tuttuğu gözlemlenmiştir.
Ancak kesilen bu cezaların yerinde ve kanuna uygun olabilmesi için çoğu zaman zorunlu kanuni usuller dikkate alınmamaktadır. Bunların başında ise yalnızca tutanak tutma yetkisine sahip olan Kolluk kuvvetlerinin(polisin veya jandarmanın) vatandaşlara doğrudan ceza kesmesi olmuştur. Sokağa çıkma yasağının ihlali halinde Kanuni olan işlem; vatandaşın o an, tespit edilen saatte yasağa rağmen herhangi bir geçiş ve serbestlik belgesi göstermeden dışarıda bulunduğunun tutanak altına alınmasıdır. Bu tutanaklar ise valilik veya kaymakamlık makamlarına gönderilmekte ve cezai işlem uygulanmaktadır. Ancak bu tutanaklar tutulmadan, polisler veya jandarma tarafından vatandaşa kesilen cezalar yargı sürecine taşındığı zaman iptal edilebilmektedir.
Kolluk kuvvetleri(polis veya jandarma) vasıtası ile cezaları keserken bu cezaların yerinde olmadığını düşünen yada uygunsuz bulan vatandaşlar da yargıya başvurma hakkına sahiptirler.
Sokağa çıkma yasağını ihlal eden vatandaşa kolluk kuvvetleri tarafından kesilen para cezası Adana Sulh Ceza mahkemesince iptal edilmiştir. Bu karar ise tüm ülke için bir emsal niteliğinde olmuştur. Diğer taraftan Bolu’da maske takmadığı gerekçesi ile kendisine ceza kesilen vatandaşın bu idari para cezası Bolu Sulh Ceza Mahkemesi’nce yine iptal edilmiştir. Burada her iki iptalde de kolluk kuvvetlerinin söz konusu cezaları yetki aşımı yaparak kesmesi gerekçe teşkil etmiştir.
Sokağa Çıkma Yasağı İhlaline Kesilen Cezayı Mahkeme İptal Etti
Adana’da sokağa çıkma yasağını ihlal eden bir vatandaş kedisine kesilen 789 Türk Lirası cezayı mahkemeye taşıdı. Adana 5. Sulh Mahkemesi’nde görülen davada mahkeme vatandaşı haklı bularak cezayı iptal etti. Hakeza Bolu 2.Sulh Ceza Mahkemesi de bu konuda emsal bir karar vererek maske takmayan vatandaşa polis tarafından kesilen para cezasını iptal etmiştir.
Kolluk Kuvvetleri Ceza Kesemez
Mahkeme sokağa çıkma yasağını iptal eden vatandaşa polisin veya diğer kolluk kuvvetlerinin sadece tutanak tutabileceğini ceza kesme yetkisinin olmadığına hükmetmiştir. Ülkemizdeki kanunlara göre polislerin yada jandarma veya bekçilerin “tutanak tutma” dışında yetkisinin olmadığı ilgili kolluk kuvvetlerinin tutanak tuttuktan sonra, bu tutanakların kaymakamlık yada valiliklerce incelenmesi ve cezaların bu inceleme sonrası kesilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Kesilen cezalar ise bahsettiğimiz üzere iptale tabi bir belge hükmündedir.
Sokağa Çıkma Cezaları Hıfzısıhha Kanunu Göre Yanlış Uygulanıyor
Mahkeme sokağa çıkma ihlali cezasını iptal ederken kararında Hıfzısıhha Kanunu atıfta bulunarak idari yaptırım kararının ancak mülki amirliklerce verilmesi gerektiğini öne sürerek kesilen cezayı geçersiz saydı.
Maske Takmama Cezası da İptal Edildi
Yargıtay 19 Ceza Dairesi kendisine yapılan maske takma zorunluluğunu ihlal eden vatandaşa kesilen cezayı iptal etti. Mahkeme 06,05,1930 tarihinde yürürlüğe giren 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu’nu gerekçe göstererek şu bilgilere yer verdi. Bu kanunun 282. Maddesinde yasaklara aykırı hareket edenlere veya kurallara uymayanlara idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir. Ancak kanunda maske takma zorunluluğu yada maske takma tedbiri açıkça yer almadığına değinilerek 282.maddenin uygulanması mümkün olmamıştır. Ayrıca 1593 sayılı kanun kapsamında bu kanunun uygulama yetkisi il genelinde valiliklere verilmiştir. Verilen bu yetkinin kullanımında ise öncelikle usule uygun bildirimlerin yapılması ve kesilen cezalarında kanunda yetkili merci olan valiliklerce kesilmesi halinde cezaların geçerli olacağı bildirilmiştir.
Bolu’da Bekçilerce Kesilen Maske Cezası da İptal Edildi
Bolu’da bir ziyaret sırasında maske takmadığı gerekçesi ile bekçiler tarafından cezayi işlem uygulanan vatandaş cezaya itiraz ederek şu gerekçeleri sundu. İlk olarak ilgili ile misafir geldiğini ve burada uygulamadan haberi olmadığını ayrıca gezinti yaptığı cadde de bir uyarı tabelası olmadığını belirterek iptal istedi. Pandemilerde maske ve benzeri zorunluluklarda bir maskenin 4 saatten fazla kullanılmaması gerektiği eğer böyle bir zorunluluk varsa devletin kişilere maske dağıtması gerektiği de gündemde olması da değerlendirme içine alınarak şu karar verildi.
5442 il idaresi kanununun 66/1 maddesi valiliklerce usulüne uygun şekilde ilan edilmiş olması halinde para cezası verilebileceği ancak usulüne uygun bildirim olsa dahi uygulamanın kolluk kuvvetlerince yapılmasının kanuna aykırı olduğundan hareketle cezanın iptaline karar vermiştir.
Kolluk Kuvvetleri’nce Kesilen Cezaların İptalinin Önü Açıldı
Gerek Adana’daki vatandaşın aldığı karar gerekse de maske takma zorunluluğunu ihlal sonrası Bolu’da alınan kararlar sonrası kesilen cezaların iptalinin de önü açılmış oldu. Salgın sürecinde kesilen cezaların mahkemenin verdiği karar ile iptali sonrası ceza yiyen vatandaşların başvuruları da bir hayli arttı.
Polis tarafından kesilen maske veya sokağa çıkma yasağı para cezalarını iptal edilmesi hakkında sorulacak olan sorularda vatandaşlarımıza bilgi ve hizmet vermeye ise açığız. Zira usulsüz kesilen bu cezalar pandemi sebebiyle hali hazırda zorluk yaşayan vatandaşlarımız için ayrıca bir yük oluşturmaktadır.
