EN
İçindekiler
Dünyada ve ülkemizde Corona virüsü ve çeşitli viral hastalıklar insanların sağlığını ciddi şekilde tehdit etmekte ve gündemde yerini tutmaktadır. işçilerin işe giderken yolda toplu taşıma araçlarında servislerinde veya bizzat işyerlerinde bulaşıcı hastalıklara maruz kalabilmektedirler. Bulaşıcı hastalıklar hakkında işçilerin iş hukuku ve sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan Kullanabilecekleri bir takım hakları bulunmaktadır.
Bu hakları kısaca özetleyecek olursak bunlardan birincisi hastalık öncesi tedbirden kullanılabilecek olan mazeret izni hakkıdır. Hastalık sürecinde de geçici iş göremezlik olarak tabir edilen istirahat hakkı kullanılabilir. Aynı zamanda işçi yıllık iznini bu gerekçeyle kullanabilmektedir.
Mazeret iznini kısaca özetleyecek olursak; mazeret izni kanunda sayılan belirli hallerin kişinin özel yaşamı hakkında ortaya çıkması halinde kullanılan bir izin hakkı türüdür. İş hukukunda mazeret çalışanların kendi özel yaşantıları ile ilgili olan ve işi sürdürmesine engel teşkil eden herhangi bir durumun ortaya çıkması halinde kullanabileceği bir hak olarak karşımıza çıkmaktadır. Mazeret izni genellikle evlilik ölüm veya gebelik gibi bunlarda kullanılmaktadır, ancak işveren uygulamadan genellikle 3-10 sureler arasında işçiye mazeret izni kullanılmaktadır.
Corona VİRÜSÜ SALGINI ve Sözleşme Fesih Hakkı
İşçi mazeret izni süreci boyunca ücretini almaya devam edecek ve mazeret izni yıllık izninden düşülmeyecektir. Zira yıllık izin tek başına kullanılan bir hak olup başkaca izin sürelerinden kanunen düşülememektedir.
İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izne mahsup edilemez.
Hastalık durumunda kullanılacak olan Geçici İş Göremezlik, yani istirahat hakkıdır. Hastalığa yakalanan veya hastalandığını düşünen işçi herhangi bir kamu kuruluşunda alacağı istirahat raporu ile durumun işvereni tarafından sosyal güvenlik kurumuna bildirilmesi isteyebilir. İşçi istirahat süreci boyunca işe gelmemek suretiyle çalışmayacak ve istirahat süresi dolduktan sonra işbaşı yapacaktır. Bu süreç içerisinde işçinin ücreti Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından işçiye ödenir işçi bu süreç içerisinde kazancından mahrum olmayacaktır.
Mazeret izinlerinde belgelendirme şartının yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu belgelendirme bizzat Sağlık Bakanlığı tarafından yakın süre içerisinde yapılmıştır. Sağlık Bakanlığı Corona virüsü hakkında yayınlamış olduğu uyarı tebliğnamesinde bir salgın hastalık olduğunu ve bundan korunma tedbirlerini kısaca özetlemiştir. Bu nedenle kullanılacak olan izin taleplerinde bakanlığı'nın yayınlamış olduğu bu tebliğname kullanılabilir.
İşveren Salgına Karşı Önlem Almazsa Çalışanın Hakları
Güvenliği Önlemlerinin Alınmaması Nedeniyle İş Akdinin Fesih Hakkı vardır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 13. maddesinin 1 ve 2. fıkralarında bu husus şöyle düzenlenmiştir. Yukarıda bahsi geçen hususa ilişkin Yargıtay 9. HD., 13.2.2008 tarih, 2008/9-133 E. ve 2008/126 K. sayılı kararı şöyledir;
“Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar hakkında verilen kararda doktor bilirkişiden alınan rapora dayanılarak hüküm kurulmuş, Hepatit B hastalığının bulaşma yolları ve hasta kişideki etkileri ayrıntılı olarak açıklanmıştır; “Doktor bilirkişiden alınan rapora göre; davacının yakalandığı Viral Hepatit hastalığının A sınıfı Sağlık Bakanlığına bildirilmesi zorunlu bir hastalık olduğu, 5.5.2003 gün ve 25.100 sayılı Gıda Üretim ve Satış Yerleri Hakkındaki Yönetmeliğe göre; portör muayenesinde hasta olduğu anlaşılan işçinin kesinlikle çalıştırılmaması gerektiği, akut viral Hepatit hastalığının kimi insanlarda hafif kimilerinde ise ölümcül olacak kadar ağır geçebilen önemli bir hastalık olduğu, hastanın kendisini bitkinlik düzeyinde yorgun hissedeceği, kesin tedavisinin olmadığı, hastaya dinlenmesinin önerildiği, çok çabuk ve kolay bulaşan bir hastalık olduğu, derideki bir çatlak ya da açık yara ile temas eden bir damla kan ya da tükürükle bile hastalığın bulaşabildiği, Hepatit B virüsünün sigaradan sonra bilinen en yaygın kanserojen (kanser nedeni) olduğu, bu nedenlerle böylesine ağır ve yaşamsal risk yaratma, yeteneğine sahip olan bu hastalık nedeniyle işçinin İş Kanununun 24. maddesine göre iş akdini haklı olarak feshetme hakkının bulunduğu bildirilmiştir.”
İşçi işyerinde bulaşıcı hastalığın mevcut olduğunu öğrendiği andan itibaren işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. İşveren derhal kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana yazılı olarak bildirilir. İşverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi halinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan haklarını talep etme hakları vardır. Çalışmaktan kaçınma hakkının kullanılabilmesi için çalışanların ciddi ve yakın bir tehlike ile karşı karşıya bulunması gerekir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 22. maddesine göre, “Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.” Eğer işyerinde kurul oluşturulmuşsa işçilerin çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilmeleri için kurul kararı aranır. Çalışanın talebi üzerine kurul aynı gün acilen toplanarak kararını verir, durumu bir tutanakla saptar, durumu çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirir.(6331 s. K. m.13/I). İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun m.13, f.2 hükmü uyarınca; işçinin gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alınıncaya kadar çalışmaktan kaçındığı halde işverenin ücret ödeme borcu devam eder.
İşçilerin, Virüse Karşı İşverenden Alınmasını İsteyebileceği Tedbirler
- Makul süreye kadar uzaktan çalışması mümkün olan çalışanlar evlerinde çalışmaları istenebilir.
- Zorunlu yurt içi seyahatler için toplu taşıma araçları değil, özel araç tahsis edilmesi talep edilebilir.
- Toplantılar video konferans ya da telefon aracılığıyla yapılabilir.
